Awantura, która bawi – recenzja spektaklu „Słoneczna linia”

Wyrypajew i jego teatralna lupa

Iwan Wyrypajew to nie jest autor od lekkich, salonowych historyjek. To dramaturg, który od lat z chirurgiczną precyzją grzebie w ludzkiej psychice i wyciąga na światło dzienne to, co najczęściej chcielibyśmy zamiatać pod dywan. Jego sztuki są jak zwierciadło – bolesne, czasem krzywe, ale zawsze prawdziwe. Potrafi opowiadać o relacjach w sposób bezlitosny i zarazem ironiczny. Widz śmieje się, a za chwilę łapie za głowę, bo właśnie zdał sobie sprawę, że to „przecież dokładnie o mnie”.

„Słoneczna linia” wpisuje się w ten styl idealnie. Minimalistyczna forma spektaklu na dwójkę aktorów wymaga od nich absolutnego skupienia i pełnej chemii. Tu nie ma gdzie się schować: ani za scenografią, ani za tłumem bohaterów. Jest tylko On i Ona. Słowa, emocje, spojrzenia. Każda pauza, każdy gest ma znaczenie. Dlatego ta sztuka to aktorskie wyzwanie i – dla widza – emocjonalna huśtawka, od śmiechu po znużenie, od czułości po agresję.

Wyrypajew jak zwykle robi to, co umie najlepiej – pokazuje, że najtrudniejszym polem bitwy nie jest świat zewnętrzny, tylko kuchnia o piątej rano i własny związek.

O czym właściwie jest „Słoneczna linia”?

Wyobraź sobie kuchnię o piątej rano. Zegar stoi w miejscu, kawa dawno wystygła, a dwoje ludzi wciąż mieli te same argumenty. Barbra i Werner – małżeństwo z siedmioletnim stażem – od wieczora próbują dojść do porozumienia. On chce dziecka i cieszy się, że właśnie spłacili kredyt. Ona nie marzy ani o dzieciach, ani o podróżach, tylko o tym, by wreszcie ktoś ją naprawdę zrozumiał. On jest zmęczony jej metaforami i marzeniami, ona – jego praktycznością i prostotą.

To nie jest historia o wielkich tragediach czy dramatycznych zwrotach akcji. To historia każdej pary, która choć raz kłóciła się o drobiazg tak długo, aż zapomniała, od czego się zaczęło. Słowa ranią bardziej niż ciosy, a jednak trudno przestać. I właśnie w tym tkwi siła spektaklu – patrzymy na bohaterów i nagle odkrywamy, że widzimy siebie: w kuchni, w sypialni, w aucie. Bo każdy z nas zna ten stan, kiedy miłość przeplata się z frustracją, a najbliższa osoba staje się jednocześnie największym wrogiem.

„Słoneczna linia” to teatr codzienności – zwyczajnej, ale przez to boleśnie prawdziwej. Lojalnie uprzedzam jednak, że jest intensywnie, głośno i czasem po prostu trudno. Mnie to kompletne niezrozumienie bohaterów (zamierzone) po prostu bolało. Nie raz i nie dwa miałam ochotę nimi potrząsnąć i powiedzieć: „Ogarnijcie się”. 

Kto tu gra pierwsze skrzypce?

Zacznijmy od Magdaleny Boczarskiej. W roli Barbry miała być wulkanem – trochę szalona, trochę nieprzewidywalna, uroczo irytująca. Tymczasem na scenie dominuje jedna emocja: złość. Krzyk goni krzyk, a gdzieś po drodze ginie subtelność i humor, które mogłyby nadać jej postaci większej głębi. Owszem, energia jest, temperament też, ale momentami miałam wrażenie, że aktorka wrzuciła piąty bieg i zapomniała, że czasem warto zwolnić. Widz zamiast współczuć – zaczyna się denerwować razem z Wernerem. A to chyba nie o to chodziło.

A teraz Borys Szyc. Przyznam szczerze – na ekranie filmowym zdarza się, że mnie męczy, bo ciągle dostaje (niestety!) podobne role i robi się z tego autopowtórka. Ale na scenie teatralnej? Inny człowiek. Jego Werner jest pełen sprzeczności – potrafi rozbroić dowcipem, po chwili eksploduje furią, a za moment zaskakuje ciepłem i kruchością. Szyc gra ciałem, głosem, pauzą – i widać, że świetnie czuje Wyrypajewa. Co więcej, w teatrze ma w sobie coś, czego według mnie często brakuje mu w kinie: autentyczność.

Chemia między nimi jest nie do podważenia. Ich dialogi przypominają partię ping-ponga – szybkie wymiany, celne riposty, nagłe zwroty tonu. To właśnie ta relacja sprawia, że spektakl żyje i pulsuje emocjami. I choć w moim odczuciu Boczarska bardziej drażni niż czaruje, to dzięki Szycowi i ich wzajemnej energii całość działa. 

Można się zirytować, można się śmiać, ale na pewno nie można pozostać obojętnym.

Emocje i dramaturgia

Ten spektakl to emocjonalny rollercoaster. Zaczyna się od drobnej sprzeczki, niby niewinnej, a potem tempo rośnie i nagle znajdujemy się w samym środku bitewnego pola. Śmiech miesza się ze zmęczeniem, bo tak to już bywa, kiedy obserwujemy cudzą awanturę – z jednej strony bawimy się świetnie, z drugiej mamy ochotę zatkać uszy. Widz śmieje się w głos przy absurdalnych ripostach, by za chwilę poczuć irytację, jakby sam siedział przy tym kuchennym stole. A kiedy napięcie na scenie trochę opada, przychodzi ulga – krótka, złudna, bo za moment znów wybucha kolejna runda słownej szermierki.

Rytm spektaklu jest intensywny. Wyrypajew nie daje ani bohaterom, ani widzom chwili wytchnienia. Krzyki, przekleństwa, gesty, nerwowe ruchy – to wszystko nakłada się na siebie i tworzy atmosferę, w której człowiek czuje się jak podczas maratonu emocjonalnego. Nie ma tu wielkich zwrotów akcji czy dramatycznych odkryć. Fabuła toczy się w miejscu, a napięcie budują powtarzane kłótnie i narastające frustracje.

Właśnie w tym tkwi siła tej dramaturgii – nie akcja, lecz emocje są paliwem spektaklu. Wyrypajew prowadzi widza przez sinusoidę uczuć: od salwy śmiechu po współczucie, od znużenia powtarzalnością po nagłe olśnienie, że to wszystko jest aż nazbyt znajome. I choć po 80 minutach można wyjść z Polonii lekko poturbowanym, trudno nie docenić konsekwencji, z jaką ta emocjonalna gra została rozegrana.

Pół na pół scenografii

Scenografia w „Słonecznej linii” to dzieło prostoty i symboliki. Na pierwszy rzut oka – zwyczajna kuchnia. Stół, krzesła, bibeloty, sprzęty codziennego użytku. Niby nic nadzwyczajnego, a jednak działa, bo każdy z nas natychmiast czuje się tam jak u siebie – albo jak w domu znajomych, którzy zaprosili nas na kawę i kłótnię w gratisie.

Ale najważniejsze są szczegóły. Na ścianie wisi zegar wskazujący piątą rano. Wskazówki ani drgną, jakby czas zatrzymał się na dobre. Symbol? Bardzo czytelny – bohaterowie utknęli w martwym punkcie swojego związku i nie są w stanie ruszyć dalej. Scenografia dodatkowo przecięte jest jakby na pół, co pięknie obrazuje głębię tytułu i relacji między dwojgiem bohaterów.

Do tego dochodzi światło. Nie jest przypadkowe – raz ociepla przestrzeń, raz wydobywa jej chłód. W jednej chwili robi się przytulnie, w następnej klaustrofobicznie, jakby kuchnia zaczynała zamieniać się w więzienną celę. Dzięki temu widz doświadcza emocji bohaterów nie tylko przez dialog, ale i przez atmosferę, którą buduje scenografia.

Efekt? Minimalizm, który mówi więcej niż tysiąc rekwizytów. Scena działa jak metafora całego związku: niby zwyczajna, a w rzeczywistości pełna ukrytych napięć, tajemnic i symboli. I to właśnie sprawia, że całość nie tylko się ogląda, ale wręcz się odczuwa na własnej skórze.

Dlaczego warto (i dlaczego niekoniecznie)?

Nie każdy spektakl daje tak dużo materiału do przemyśleń i jednocześnie potrafi bawić. „Słoneczna linia” ma swoje jasne i ciemne strony – dosłownie jak każdy związek.

Dlaczego warto?

• Bo to teatr, w którym można się przejrzeć jak w lustrze – każdy znajdzie tu fragment własnej historii.
• Bo Borys Szyc daje popis aktorstwa, który przypomina, dlaczego teatr to jego naturalne środowisko.
• Bo Wyrypajew świetnie wyłapuje absurdy codziennych rozmów i zamienia je w inteligentną komedię.
• Bo scenografia jest dopracowana i symboliczna – kuchnia i zegar zatrzymany o piątej rano mówią więcej niż długie monologi.
• Bo wychodzisz z teatru lżejszy – nawet jeśli przez 80 minut oglądałeś awanturę, śmiech i dystans działają jak terapia.

Dlaczego niekoniecznie?

• Bo to 80 minut nieprzerwanej kłótni – jeśli sam niedawno przeżyłeś coś podobnego, możesz poczuć się jak na powtórce własnego dramatu.
• Bo postać Barbry (Magdalena Boczarska) bywa męcząca – więcej krzyku niż niuansów.
• Bo brak zwrotów akcji może znużyć widza, który oczekuje fabularnych fajerwerków.
• Bo intensywność emocji chwilami przytłacza – nie każdy lubi teatr, który krzyczy do ucha.

Wniosek? Jeśli lubisz teatr, który prowokuje do myślenia i jednocześnie rozśmiesza – idź koniecznie. Jeśli szukasz lekkiej rozrywki bez krzyku i emocjonalnych ciosów poniżej pasa – lepiej wybierz inną pozycję z repertuaru.

Mocna pointa

„Słoneczna linia” to spektakl, który pokazuje, że największe dramaty rozgrywają się nie w salach sądowych czy na polach bitew, ale… w kuchni, o piątej rano. Wyrypajew udowadnia, że śmiech i rozpacz potrafią iść ramię w ramię, a zwykła rozmowa dwojga ludzi może być ciekawsza niż najbardziej wymyślna fabuła. To teatr codzienności – czasem męczący, czasem zabawny, ale zawsze prawdziwy.

Czy warto? Jeśli choć raz zastanawiałeś się, czy kłótnie mają sens, jeśli wiesz, jak to jest mówić i nie być słyszanym – znajdziesz tu siebie. A może nawet zyskasz dystans do własnych „wojen domowych”. Ale uwaga: to nie jest spektakl dla tych, którzy szukają łatwej, lekkiej rozrywki. Tu zamiast cukierkowego happy endu dostajemy gorzką prawdę podaną z uśmiechem.

I właśnie dlatego warto zajrzeć do Teatru Polonia. Bo kto wie – może po „Słonecznej linii” wasza następna kłótnia o śmieci albo zakupy skończy się… śmiechem?

Zdjęcia ze spektaklu pochodzą ze strony Teatru Polonia i są autorstwa Kasi Chmury.